به گزارش فارس، عباسعلی کدخدایی در برنامه «شناسنامه» درباره چگونگی حضور خود در این شورا گفت: هنوز هم برایم چندان روشن نیست که چه کسی من را برای عضویت در شورای نگهبان معرفی کرد، یک بار در کلاس درس بودیم که یکی از دانشجویانم گفت خبرهایی هست که شما می‌دانید و به ما نمی‌گویید، گفتم من خبری در اختیار ندارم، او صحبت‌هایش را این‌طور ادامه داد که شما به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان معرفی شده‌اید. ایشان برای اثبات حرف خود رفت و روزنامه همشهری را آورد و دیدیم که اسم ما هم در زمره اسامی معرفی شده است. تا آن روز خودم هیچ اطلاعی نداشتم و هیچ صحبتی با بنده نشده بود.
تعبیر مقام معظم رهبری درباره آیت‌الله احمد جنتی
وی در پاسخ به این سوال که آیا ارتباط نزدیکی با آیت‌الله جنتی دارید، گفت: بعد از عضویت در شورای نگهبان بله، من تعبیری را که از مقام معظم رهبری شنیدم را عرض می‌کنم. ایشان فرمودند که جناب آقای جنتی از نعم بی‌بدیل الهی هستند. این تعبیر به نظرم نسبت به شخص ایشان خیلی جامع است. در دوازده سال گذشته شاهد فعالیت‌ها و اقدامات ایشان بودم. بر خلاف چیزی که گاهی اوقات از بیرون به ایشان نسبت می‌دهند، ایشان انسان بسیار دقیق، منظم و معتقد به رعایت قوانین و مقرارت هستند و در جهت حفظ نظام جمهوری اسلامی ایران از هیچ‌گونه فداکاری دریغ نمی‌کنند.
کدخدایی یادآور شد: ایشان در مباحث کاری بسیار منظم، دقیق و با انصاف هستند و هر بار که به اشتباهی برسند، سریعاً در جهت جبران آن اشتباه حرکت می‌کنند. گاهی انسان در تصمیم‌گیری‌های اداری شاید بر اساس یافته‌هایی که دارد، درست عمل نکند. آقای جنتی در این‌گونه موارد خیلی سریع تلاش می‌کنند که وضعیت اتفاق افتاده را اصلاح کنند. این نکته بسیار مهمی است.
حلالیت‌طلبی جنتی از برخی رد صلاحیت شده‌ها
کدخدایی ادامه داد: در بحث انتخابات که کسی بنا بر مستندات و مواردی که بوده صلاحیتش مورد تایید واقع نمی‌شد و ما آن را اعلام می‌کردیم، اگر بعد از مدتی متوجه می‌شدند (آقای جنتی) که مستندات ما درست نبوده، آن فرد را صدا می‌زدند و از او حلالیت می‌طلبیدند و می‌گفتند اگر من در آینده باشم حتماً جبران خواهم کرد. فکر می‌کنم این برای همه ما می‌تواند یک سرمشق باشد که اگر دیدیم در مورد کسی اشتباهی صورت گرفته، در صدد جبران برآییم.
مشاور دبیر شورای نگهبان در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود اظهار داشت: در سال‌های اخیر ما تلاش کردیم شورای نگهبان در ظرفیت پاسخگویی خود عمل کند و سوالات مربوط به شورای نگهبان پاسخ داده شود تا نوعی شفافیت را در مورد آرای شورای نگهبان در اذهان عمومی ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: نگاه فقهای محترم این است که ما در شورای نگهبان یک تکلیف شرعی داریم و آن را انجام می‌دهیم، نسبت به آن هم دقت می‌کنیم و شاید ضرورتی وجود ندارد که همه مسائل مطرح شود. اما فضا و افکار عمومی ِ امروز می‌طلبد که توضیحات بیشتری داده و مطالب بیشتری روشن شود. فکر می‌کنم ما هنوز با رسیدن به نقطه مطلوبی از پاسخگویی و شفافیت شورای نگهبان فاصله داریم. این موضوع نیاز به کار بیشتری دارد که بخشی از آن به فعالیت رسانه‌ها مرتبط است. شورای نگهبان این آمادگی را دارد و در چند سال گذشته اقداماتی در این جهت صورت گرفته است. الآن هم این آمادگی بیشتر شده تا شورای نگهبان به عنوان مرجعی که مسولیت‌های مختلف و مهمی را برعهده دارد، بتواند به خوبی پاسخگوی مردم باشد.
کدخدایی در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود در مورد موضوع انتشار عمومی جلسات شورای نگهبان هم این‌طور گفت: سال‌هاست پیگیر این موضوع هستیم اما چون قانون نداریم و در بخش‌هایی قانون بر خلاف این مساله است، نمی‌توانیم اقدامی را انجام دهیم. مثلاً مذاکرات مجلس شورای اسلامی با استناد به چیزی که در قانون اساسی آمده است باید علنی باشد. پیشنهاد من است که نه فقط در بخش قوانین که بخش رسیدگی به صلاحیت‌ها هم اگر خود ِ داوطلبین مشکلی نداشته باشند و به گونه‌ای نباشد که خلاف شرع باشد، مذاکرات مربوط به رسیدگی به صلاحیت‌ها منتشر شود.
وی ادامه داد: یکی از عذرهایی که در این خصوص داریم این است که به هر حال در بررسی صلاحیت‌ها سوابق افراد مطرح می‌شود و مواردی عنوان می‌شود که گاهی حیثیت فرد را مورد توجه قرار می‌دهد و انتشار آن به نوعی خلاف شرع تلقی می‌شود. از طرف دیگر قانون هم حکم نکرده که مشروح مذاکرات به صورت علنی منتشر شود. در مورد تصویب قوانین مشروح مذاکرات در حال بررسی و تدوین است و تا الآن برخی از آنها هم منتشر شده است. یعنی ما مشروح مذاکرات شورای نگهبان نسبت به بررسی قوانین و مصوبات مجلس را تا حدودی انجام داده‌ایم.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که آیا نظر مقام معظم رهبری در این زمینه گرفته شده یا خیر، گفت: مقام معظم رهبری بارها بر انتشار مشروح مذاکرات شورای نگهبان تاکید فرموده‌اند. ایشان هم در سال 79 در ملاقاتی که با اعضای وقت شورای نگهبان داشتند تاکید کردند انتشار این مذاکرات برای مردم و کارشناسان خوب و مفید است و هم در دیداری که اخیراً ما توفیق داشتیم و در خدمت‌شان بودیم تاکید کردند که مشروح مذاکرات منتشر شود. همان‌طور که عرض کردم بخشی از مذاکرات به صورت پراکنده منتشر شده است و امیدواریم در دوره‌های جدید به صورت منظم و مجموعه‌های روشن این مذاکرات منتشر شود.
مشاور دبیر شورای نگهبان در بخش دیگری از «شناسنامه» در مورد ضرورت وجود شورای نگهبان هم یادآور شد: کسی که نهاد و سازه‌ای را ایجاد می‌کند، مترصد وجود نظارتی است که این نهاد یا سازه از ساخت اولیه خود منحرف نشود و ویژگی‌های ابتدایی خود را از دست ندهد. در مباحث نظری هم ما همین وضعیت را داریم. همه نظام‌های سیاسی تلاش می‌کنند برای حفاظت و صیانت از قانون اساسی که به عنوان میثاق ملی مطرح است و برای آن زحمات و فداکاری‌های زیادی صورت گرفته، سازمان یا نهادی را ایجاد کنند. در کشور ما این مساله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند چون ما نگران اجرایی شدن موازین اسلامی هم هستیم. شاکله اصلی حکومت اسلامی اجرای قوانین اسلامی بوده و هست.
وی افزود: طبیعتاً برای نظارت بر اینکه آیا موازین و مقررات اسلامی رعایت می‌شود یا خیر و برای اینکه نظارت شود بر خود ِقانون اساسی که آیا همان‌طور که برنامه‌ریزی و تدوین شده اجرایی می‌شود یا خیر، شورای نگهبان در کشور ما شکل گرفته است که با حضور فقهای محترم هم کار نظارت فقهی را انجام می‌دهد و هم بر قانون اساسی نظارت می‌کند که انحرافی صورت نگیرد و از این طریق از قانون اساسی که بر اساس خواست مردم مسلمان کشور شکل گرفته صیانت می‌شود.
مشابه شورای نگهبان در آمریکا و فرانسه
کدخدایی گفت: در نظام‌های دیگر هم به همین شکل است. یعنی اصل نظارت، پاسداری و صیانت از قانون اساسی همه جا هست اما هر کشوری با روش خود این کار را انجام می‌دهد. مثلاً نظام آمریکا یک نظام قضایی است و دیوان عالی کشور این وظیفه را برعهده دارد. در فرانسه شوراهایی مشابه شورای نگهبان وجود دارد که از نگاه قانون اساسی به مسائل نگاه می‌کنند و... همه کشورها به نوعی مکانیزمی را برای نظارت بر قانون اساسی خود لحاظ کرده‌اند. شورای نگهبان برای ما هم به عنوان یک تجربه بشری به حساب می‌آید و هم در قانون اساسی مشروطه هم این سابقه وجود داشته است. آن زمان هم اسلام‌شناسان معتقد بودند مقرراتی که در مجالس شورا وضع می‌شود باید با موازین اسلامی تطبیق داده شود.
کدخدایی ادامه داد: هم حضرت امام (ره) و هم مقام معظم رهبری همیشه بر اهمیت جایگاه شورای نگهبان تاکید داشته‌اند.
مشاور دبیر شورای نگهبان در ادامه مصاحبه تلویزیونی خود در پاسخ به این سوال که چرا وقتی برخی افراد از شورای نگهبان درخواست بیان علل رد صلاحیت خود را مطرح می‌کنند، شورا این کار را انجام نمی‌دهد، گفت: ما در این گونه موارد عذر شرعی داریم. در رابطه با مسائلی که در مورد اشخاص مطرح می‌شود ممکن است بحث‌های اخلاقی، اقتصادی و... باید که با حیثیت فرد و خانواده‌اش ارتباط دارد. ما نمی‌توانیم جزئیات را آشکارا در رسانه‌ها بیان کنیم چون حقی از آن داوطلب تضییع می‌شود. البته ما این مسائل را به خودشان می‌گوییم و به جرأت می‌گویم هیچ کسی نیست که درخواست کرده باشد تا علل رد صلاحیت وی را بگوییم و ما این کار را نکرده باشیم. هر کسی به هر نوعی چه در شهرستان‌ها و چه در تهران این موضوع را پیگیری کرده باشد، ما به او جواب داده‌ایم.
وی ادامه داد: رسانه‌ای کردن این مسائل که مثلاً آقای فلانی به دلیل این مساله اخلاقی رد صلاحیت شده اشاعه فحشا صورت گرفته و خلاف شرع و قانون است. حیثیت خانواده فرد هم از این جهت متضرر می‌شود. از طرف دیگر ما در این مورد از جهت قانونی هم تکلیفی برای اعلام علل رد صلاحیت‌ها نداریم. قانون فقط تکلیف کرده که موارد به خود ِ فرد اعلام شود و طی مکانیزم تعیین شده توسط قانون این موارد به اطلاع فرد می‌رسد.
دو مکانیسم رأی‌گیری در شورای نگهبان
مشاور دبیر شورای نگهبان همچنین در بخش دیگری از «شناسنامه» اظهار داشت: ما در شورای نگهبان دو سیستم رأی‌گیری داریم. یکی رأی‌گیری عادی است که در رابطه با مصوبات مجلس و بررسی صلاحیت‌ها صورت می‌گیرد که نصاب آن نصف+یک است. اگر آراء مساوی باشد و شش نظر مصوبه را مغایر قانون اساسی بدانند و شش نفر این نظر را نداشته باشند، رأی به تصویب مصوبه داده می‌شود. در مورد صلاحیت‌ها هم اگر ما هفت رأی مبنی بر عدم تایید صلاحیت فرد نداشته باشیم، رأی به احراز صلاحیت داده می‌شود.
وی ادامه داد: شیوه رأی‌گیری دیگری هم در شورا وجود دارد که در مورد تفسیر است و نصاب آن سه چهارم آراست. زمانی که تفسیر اصول قانون اساسی مطرح می‌شود ما نیازمند سه چهارم آراء هستیم.
کدخدایی همچنین گفت: وقتی اعلام می‌کنیم فلان مصوبه مجلس شورای اسلامی با قانون اساسی مغایرت دارد به این معنی نیست که هر 12 نفر عضو شورا این مصوبه را مغایر می‌دانند بلکه حداقل 7 نفر از اعضای شورای نگهبان چنین نظری دارند.
اسناد و مدارک؛ تنها فشاری که می‌تواند نظر شورای نگهبان را تغییر دهد
مشاور دبیر شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که آیا تا به حال پیش آمده که برای تایید یا رد صلاحیت فردی به شورای نگهبان فشار آورده شود، گفت: برای رد صلاحیت باید مستندات ارائه شود و با اینکه بیایند و بگویند ایشان این وضعیت را دارد و این مسائل در موردش مطرح است، کفایت نمی‌کند. حتی وقتی مراجع رسمی گزارشی را ارسال می‌کنند، اگر تردیدی وجود داشته باشد، از آن مرجع تقاضا می‌شود جزئیات گزارش را ارسال نماید تا در نهایت آقایان به جمع بندی برسند. ملاک نظر اعضای محترم شورای نگهبان است. بنابراین در جهت رد یاعدم احراز صلاحیت، تنها فشاری که وجود دارد اسناد و مدارک است. اگر این اسناد و مدارک وجود داشته باشد، صلاحیت تایید نمی‌شود و در غیر این صورت توجهی به حرف‌ها نمی‌شود.
وی افزود: در جهت تایید صلاحیت‌ها خیلی از افراد ممکن است به دلیل شناخت ظاهری که از اشخاص دارند، بعد از رد صلاحیت آنها با اعضای شورای نگهبان تماس بگیرند و شهادت دهند که فلان شخص را می‌شناسند. اما فردی که در شورای نگهبان هست، به جز شهادت افراد مطالب و مدارک دیگری را هم در اختیار دارد. گاهی ما نمی‌توانیم این مسائل را به فرد واسطه اعلام کنیم چون این هم اشاعه فحشاست. اینجاست که دشواری کار شورای نگهبان و مشکلی که برای شورای نگهبان به وجود می‌آید، بزرگ می‌شود. گاهی وقت‌ها برخی افراد خیال می‌کنند شورای نگهبان در یک محیط در بسته و بدون توجه به هیچ‌گونه مساله‌ای تصمیم‌گیری می‌کند.»
کدخدایی همچنین گفت:اگر فرد واسطه از مقامات باشد انتظار بیشتری از شورا دارد. مواردی از این دست بوده که برخی از آقایان می‌گویند فلانی را ما می‌شناسیم و با او سابقه کار داریم و ما هم در جواب می‌گوییم مسائلی هم هست که ما به صورت مستند در اختیار داریم. مثلاً در مورد انتخابات مجلس نهم با فشارهای زیادی روبرو بودیم.
سخنگوی سابق شورای نگهبان در ادامه مصاحبه تلویزیونی خود در پاسخ به این سوال که پرسید آیا تا به حال پیش آمده که در رد صلاحیت افراد اشتباه شده باشد، گفت: همه ما انسان هستیم و انسان هم جایز الخطاست. به ندرت مواردی اتفاق افتاده است. دلیلش هم این بوده که در اکثر موارد مستنداتی به دست ما رسیده که بعد از انتخابات مشخص شده این مدارک صحت چندانی نداشته است. یا مثلاً یکی از دستگاه‌هایی که مسوول ارائه گزارش ماست، در ابتدا گزارشی را به ما اعلام می‌کند و اعضا هم بر اساس آن نظری را اعلام می‌کنند اما بعدها آن دستگاه و نهاد اعلام می‌کند که این گزارش صحیح نبوده، البته ما در مدتی که برای بررسی صلاحیت‌ها در اختیار داریم تلاش می‌کنیم از همه جهات صلاحیت را مورد بررسی قرار دهیم تا چنین مشکلاتی پیش نیاید. فکر می‌کنم طی سال‌های اخیر این موارد به حداقل (عدم) رسیده بود.
عباسعلی کدخدایی در مورد عملکرد شورای نگهبان در مراحل مختلف انتخابات ریاست جمهوری سال 88 هم این‌طور گفت: به جز اینکه ممکن است در شورا نوعی اختلاف‌نظر قانونی وجود داشته باشد، نکته چندان مهمی را در این مورد نداشتیم. شورای نگهبان خوشبختانه تا کنون با انسجام و صدای واحد در بیرون جلوه کرده است. ممکن است اعضاء نظرات مختلفی داشته باشند اما در نهایت رأی‌گیری که در شورا صورت می‌گیرد آخرین نظر است. بارها اتفاق افتاده که بنده نسبت به فردی یک نظری داشتم که آن نظر در شورا رأی نیاورده است. همه اعضا تابع نظر نهایی هستیم.
وی ادامه داد: در سال 88 اختلاف‌نظر زیاد بود. در آن سال چون مباحث به قول معروف کش‌دار شد و عده‌ای آگاهانه یا ناآگاهانه به مسائل دامن زدند و فتنه 88 اتفاق افتاد، این اختلاف‌نظرها وجود داشت. روز دوشنبه بعد از انتخابات بود که یکی از اعضای شورا اصرار داشت که ما نتیجه را سریع‌تر اعلام کنیم. ما هم گفتیم باید در فرصت قانونی مسائل بررسی شود و ببینیم اگر خدایی نکرده اشکالی صورت گرفته آن را برطرف کنیم، ما نمی‌توانیم یک سویه عمل کنیم. این مساله ادامه پیدا کرد و بقیه اعضا هم قبول کردند و اگر یادتان باشد مقام معظم رهبری فرمودند مدت بیشتری برای بررسی اسناد و مدارک در نظر گرفته شود که این کار هم صورت گرفت و اعضای شورای نگهبان بعد از مدت قانونی و مهلت تمدید شده‌ای که مقام معظم رهبری فرمودند شورای نگهبان نظر خود را اعلام کرد.
کدخدایی در بخش دیگری از مصاحبه تلویزیونی خود در واکنش به این صحبت که برخی معتقدند حمایت اعضای شورای نگهبان از یک نامزد خاص روی فضای کلی انتخابات تاثیر منفی می‌گذارد، گفت: در مقام داوری و قضاوت باید ببینیم داور یا قاضی از کجا باید بی‌طرف باشد. داور باید در مورد بررسی موضوع و صدور رأی بی‌طرف باشد و در سایر جهات هیچ اشکالی ندارد که یک داور به یک طرف دعوا تمایل داشته باشد. البته این مسائل نباید بیان شود اما ثابت نشده که این موضوع خلاف است. اعضای محترم شورای نگهبان بنا بر اقتضائات سمت‌های دیگری هم دارند. باید ببینیم در عمل قضاوت و داوری، این افراد تخلفی انجام داده‌اند یا خیر؟ اگر در مقام قضاوت تخلفی صورت نگرفته، صرف بیان یک مطلب اشکالی ندارد.
وی افزود: ممکن است شما بگویید بهتر بود این کار انجام نمی‌شد که ما هم این حرف را قبول داریم. همان موقع با برخی از آقایان که صحبت می‌کردیم، از دوستان خواهش می‌کردم در این زمینه‌ها ورود پیدا نکنند. مثلاً آن زمان (سال 88) دو نفر از اعضای شورای نگهبان در دولت بودند (یکی وزیر و دیگری معاون رئیس جمهور) ؛ واضح است که وزیری که در کابینه حضور دارد از دولت حمایت می‌کند. معاون رئیس جمهور هم از کابینه حمایت خواهد کرد و این طبیعی است. اما آیا در مقام قضاوت در شورای نگهبان هم همین‌طور بودند؟ بنده عرض می‌کنم که چنین مساله‌ای اتفاق نیفتاده است.
وی ادامه داد: در مورد انتخابات سال 88 ما دو مرحله داشتیم. یکی بررسی صلاحیت و دیگری بررسی انتخابات انجام شده، در بررسی صلاحیت‌ها چطور این آقایان رأی آوردند؟ کسانی که به صلاحیت این افراد رأی دادند همان کسانی بودند که صحت انتخابات را بررسی کردند. چطور می‌شود در جایگاه بررسی صلاحیت‌ها شورای نگهبان به صلاحیت این نامزدها رأی داده و بی‌طرفی رعایت شده اما در زمینه بررسی صحت انتخابات بی‌طرفی رعایت نمی‌شود؟ طبیعتاً این موضوع قابل قبول نیست. واقعیت این است که وضعیت سال 88 وضعیتی بود که در سایر ادوار هم اتفاق می‌افتاد. مگر انتخابات قبلی چگونه بود؟ پیش از این همه افراد می‌آمدند و صحبت می‌کردند اما در نهایت شورای نگهبان کار خود را انجام می‌داد. من خدمت یکی از آقایان بزرگان که در آن زمان معترض بودند گفتم شما مطمئن باشید شورای نگهبان فقط وظایف قانونی خود را انجام داده و جانبداری نمی‌کند.
مشاور دبیر شورای نگهبان در پاسخ به این سوال که شورای نگهبان چه کاری در جهت بررسی صحت و سقم ادعای تقلب در انتخابات 88 انجام داد، نیز گفت: در جلساتی که در آن زمان با نمایندگان کاندیداها داشتیم، دوستان در آن زمان خواهان ابطال انتخابات و برگزاری مجدد انتخابات بدون حضور آقای احمدی‌نژاد بودند. سال 88 مشکل ما این بود که گزارش مشخص و معینی به ما داده نشده بود و گزارشاتی نظیر اینکه در فلان شعبه یک ساعت زودتر بسته شده و... ارسال شده بود که در همه انتخابات‌ها معمول است و اگر لازم باشد همان موقع برخورد می‌کنیم.
وی ادامه داد: روز جمعه‌ای که انتخابات برگزار شد، یکی از نامزدها اعلام کرد که من با اکثریت زیادی از آراء برنده انتخابات هستم. این موضوع یک مقدار فضا را تغییر داد. از فردای آن روز ما جلساتی برگزار کردیم تا این موضوع را بررسی کنیم. با روسای ستادها هم تماس گرفتیم و در مورد بیان این مطلب سوال کردیم.
کدخدایی در پاسخ به این سوال که آیا چنین موردی را پیش‌بینی می‌کردید، اظهار داشت: پیش‌بینی قانونی نه اما قبل از انتخابات خبرهایی داشتیم که احتمال می‌دادیم اتفاقاتی بیفتد. این مطالب را با برخی از مسولین کشور هم مطرح کردم که ظاهراً قرار است اتفاقاتی بیفتد و باید بیشتر مراقبت کرد.
وی افزود: در هر صورت فردای آن روز (شنبه) اعلام کردند که ما به روند انتخابات اعتراض داریم و خواستار ابطال انتخابات هستیم، چیزی که در کشور ما سابقه نداشته است. اینکه بگویند به خاطر تقلب در انتخابات باید آن را ابطال کرد در هیچ کشوری سابقه ندارد. تقلب نیاز به مدرک است، یک روز قبل از انتخابات، نماینده یکی از نامزدها که الآن هم وزیر است نزد من آمد و گفت ما به انتخابات اعتراض داریم چون یکی از نامزدها در مناظره با لحنی بد صحبت کرده است. ما گفتیم این چیزی نیست که بخواهیم ایراد بگیریم اما ایشان اصرار داشت که صلاحیت آن نامزد به دلیل اینکه در مناظره با آن لحن صحبت کرده، باید رد صلاحیت شود. ما گفتیم برای رد صلاحیت نیازمند دلیل محکمی هستیم اما وی گفت چون در آن مناظره مطالب توهین‌آمیزی بیان شده، باید رد صلاحیت شود. ما هم در پاسخ گفتیم اگر توهین صورت گرفته باید به قوه قضاییه ارجاع داده شود قوه قضاییه نظر خود را بیان کند.
کدخدایی: «ما به چه دلیل می‌توانیم فردی که یک دوره رئیس جمهور بوده است را رد صلاحیت کنیم؟»
کدخدایی ادامه داد: برای اطمینان‌خاطر وی گفتم شما گزارش خود را به قوه قضاییه ارائه کنید، او هم گفت ما این گزارش را به دادستان کل کشور (دری نجف‌آبادی) ارسال کرده‌ایم. من همان موقع با وی تماس گرفتم و گفتم اگر ممکن است زودتر این گزارش را بررسی کنید و نتیجه آن را به ما اعلام کنید. به او هم گفتم اگر محکمه‌ای چنین اتهامی را ثابت کرد، قطعاً شورای نگهبان نسبت به آن اظهارنظر خواهد کرد، ولو اینکه یک روز به انتخابات باقی مانده است. آقای دری اشاره کرد که من این گزارش را به مرجع مربوطه ارسال کرده‌ام و منتظریم تا رسیدگی شود. در نهایت پاسخی برای ما نیامد و هیچ محکومیتی نسبت به این مساله به دست ما نرسید. ما به چه دلیل می‌توانیم فردی که یک دوره رئیس جمهور بوده است را رد صلاحیت کنیم؟
وی همچنین گفت: روز شنبه که این اتفاقات افتاد از دوستان خواستیم اسناد و مدارک خود را ارائه کنند اما اسناد و مدارکی به دست ما نرسید و فقط گزارش‌هایی جزئی ارائه شد که معمولاً در همه انتخابات‌ها اتفاق می‌افتد. وقتی ما مساله را پیگیری کردیم و از نامزدها به صورت کتبی خواستیم که بیایند و توضیح دهند که شرایط به چه صورت است، نامزدها نمایندگانی از سمت خودشان معرفی کردند. محتشمی‌پور، علی اوسط هاشمی و کرباسچی و دانش‌جعفری کسانی بودند که از طرف نامزدها معرفی شدند و در شورای نگهبان جلساتی با آنها برگزار کردیم. (آقای احمدی‌نژاد هم به دلیل اینکه اعتراضی نداشت نماینده‌ای معرفی نکرد) در همان جلسه اول که ما پرسیدیم خواسته شما چیست؟ گفتند ابطال انتخابات. ما هم گفتیم ابطال انتخابات که امکان‌پذیر نیست. شما باید صحبتی کنید و مدرکی ارائه کنید که مستند باشد. گفتند نه ما شورای نگهبان را هم قبول نداریم! خب شما شورای نگهبان را که قبول ندارید، خواستار ابطال انتخابات هم که هستید، این‌طور که سنگ روی سنگ بند نمی‌شود، شورای نگهبان همان شورای نگهبانی است که صلاحیت این نامزدها را تایید کرده است. چطور در زمان تایید نامزدها شورای نگهبان مورد تایید بود و الآن که زمان بررسی صحت انتخابات است می‌گویید نه؟!
کدخدایی اظهار داشت: شنبه بعد ما از نامزدها درخواست کردیم به صورت شخصی در جلسه عمومی شورای نگهبان حاضر شوند و مسائل مورد نظر خود را بیان کنند. اما از بین نامزدها فقط آقای رضایی به شورای نگهبان آمد و مطالب خود را بیان کردند و دو نامزد دیگر در شورای نگهبان حاضر نشدند. عمده نظر آقای رضایی هم این بود که در برخی استان‌ها بازشماری آراء صورت بگیرد که این کار هم برای وی انجام شد. وقتی این کار در یکی- دو استان آغاز شد آرای وی مقداری کاهش پیدا کرد و خودش اعلام کرد که نمی‌خواهم این بازشماری ادامه پیدا کند که ما هم دستور توقف را صادر کردیم.
مشاور دبیر شورای نگهبان با بیان اینکه این وضعیت ادامه داشت و به آشوب‌های خیابانی منجر شد، گفت: وقتی به صورت مکتوب از دوستان درخواست می‌کردیم که شکایات و گزارشات خود را به صورت مستدل به ما ارائه کنید، این کار را نمی‌کردند و می‌دیدیم بیانه‌هایشان در بی بی سی فارسی منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی این مسائل را می‌دیدیم تعجب می‌کردیم چون شورای نگهبان همان نهادی است که در مرحله اول صلاحیت شما را تایید کرده است. الآن هم همان شورای نگهبان است، چطور در پاسخ به نامه‌های رسمی شورای نگهبان می‌روید به بی بی سی فارسی و رسانه‌های ضد انقلاب بیانیه می‌دهید؟ در ادامه ما پیشنهاد تشکیل یک هیات ویژه را مطرح کردیم که با نظر نامزدهای معترض مسائل را بررسی نماید و در نهایت نتیجه را اعلام کند. این هیات با حضور افرادی مثل آقای دکتر حدادعادل، آقای ابوترابی، آقای ولایتی و... تشکیل شد. کروبی صبح روز شنبه بیانیه‌ای صادر کرد که اگر دو نفر از اعضای این شورا تغییر کنند، نتیجه تحقیقاتش را قبول خواهیم کرد. بعد از ظهر موسوی اعلام کرد که ما خواستار ابطال انتخابات هستیم و این هیات را قبول نداریم. کروبی هم اطلاعیه‌ای که صبح منتشر کرده بود را پس گرفت و گفت انتخابات به دلیل تقلب باید باطل شود.
کدخدایی افزود: این هیات در نهایت مساله را بررسی کرد و به بازشماری ده درصدی آراء در مقابل دوربین‌های تلویزیونی منجر شد.
مشاور دبیر شورای نگهبان در پاسخ به این سوال مجری برنامه که از او پرسید به عنوان یک حقوقدان بزرگترین جرم این افراد را چه می‌دانید، گفت: ما در بحث‌های قانونی باید موضوع را به دادگاه رسیدگی‌کننده ارجاع دهیم. من در مقام قضاوت نیستم. آنچه مشخص است این است که به هر حال یک آشوب و مواردی خلاف قانون اتفاق افتاد. نکته مهم این است که این دو نفر مسبب اصلی این مسائل بودند. من نمی‌توانم به عنوان قاضی نظر بدهم اما پیشنهادم این است که حتماً باید محکمه‌ای شکل بگیرد. الآن یک اقدام تأمینی و موقتی برای حفظ جان و امنیت این افراد و همچنین رعایت نظم عمومی صورت گرفته است اما باید محکمه‌ای صالح تشکیل شود تا به اتهامات این دو نفر رسیدگی کند و این دو نفر پاسخگوی اتهامات‌شان باشند. چیزی که دادگاه تعیین کند ( چه تبرئه چه محکوم شدن) از نظر همه مسولین و مردم مطاع خواهد بود و کسی اعتراضی نخواهد داشت.
رویکرد شورای نگهبان در انتخابات 92
عباسعلی کدخدایی در بخش دیگری از برنامه «شناسنامه» در مورد رویکرد شورای نگهبان در انتخابات 92 هم اظهار داشت: در این انتخابات ما تجربه بیشتری داشتیم اما باز یک سری ابهامات هم وجود داشت. ما در جلسات متعددی پیرامون اصل 115 قانون اساسی مذاکرات زیادی داشتیم. این مذاکرات اعضای شورای نگهبان را نسبت به اصل موضوع و انتخابات حساس می‌کرد تا در بررسی صلاحیت‌ها و صحت انتخابات دقت و وسواس بیشتری داشته باشند. خوشبختانه بعد از اعلام صلاحیت‌ها هم اتفاق خاصی دیده نشد و انتخابات هم به خوبی و با سلامت برگزار شد.
وی ادامه داد: در این انتخابات چهره‌های زیادی می‌خواستند به گردونه انتخابات ورود کنند که خیلی از این چهره‌ها از نگاه شورای نگهبان شرایط لازم را نداشتند. ما ناچار بودیم با برخی از این‌ها گفت‌وگو و مذاکره کنیم تا اگر نظر اجماعی شورای نگهبان این است که این آقایان شرایط لازم را ندارند به آنها اعلام شود که منصرف شوند. با خیلی از افراد من صحبت کردم و با برخی دیگر هم آقایان صحبت کردند. اگر چه آنها انتظار داشتند شورای نگهبان چشمش را ببندد و صلاحیت همه را تایید کند اما شورای نگهبان در این مورد با کسی شوخی نداشت.
تغییر قانون انتخابات خبرگان همراه با خواسته هاشمی
سخنگوی سابق شورای نگبهان در مورد موضوع بررسی صلاحیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات 92 هم گفت: نسبت به آقای هاشمی بحث خاص و ویژه‌ای نبود که بگوییم کار نسبت به دیگران متفاوت است. چون حساسیت بیشتری وجود داشت در یکی- دو جلسه بحث‌هایی داشتیم و اجماع مباحث این بود که رأی لازم نسبت به ایشان وجود ندارد. جایگاه وی برای همه محترم بود. ما جدای اینکه می‌خواستیم وظیفه قانونی خود را انجام دهیم، پیشنهاد شد با برخی افراد صحبت شود که اگر امکانش هست ایشان انصراف دهد تا بعداً گفته نشود چرا زودتر به ما نگفتید!؟ در مورد انتخابات مجلس خبرگان رهبری سال 85 نظر ایشان بود که نمایندگانی از طرف وی سر صندوق‌ها حضور داشته باشند. قانون انتخابات خبرگان هم چنین مساله‌ای را پیش‌بینی نکرده بود. اما وی اصرار زیادی روی این مساله داشت و حتی با آقای جنتی تماس گرفت و گفت اگر این کار انجام نشود من انصراف و بیانیه می‌دهم.
وی با بیان اینکه آقای جنتی موضوع را با من مطرح کرد و من هم گفتم ما مشکلی در این زمینه نداریم، اظهار داشت: آن زمان آقای پورمحمدی وزیر کشور بودند که با وی صحبت کردیم و آیین‌نامه انتخابات خبرگان اصلاح شد تا نمایندگان نامزدهای خبرگان بتوانند سر صندوق‌ها حاضر شوند. ما این مشکل را برای آقای هاشمی حل کردیم. ظاهراً برای ایشان این تردید ایجاد شده بود که شاید اتفاقاتی در جهت حذف وی در حال وقوع است. اما ما تا آنجایی که قانون اجازه دهد در جهت شفاف‌سازی اقدام خواهیم کرد.
کدخدایی ادامه داد: در انتخابات 92 هم شورای نگهبان نظری نداشت که الزاماً صلاحیت وی احراز شود یا نشود اما صحبت‌هایی که نسبت به بقیه افراد انجام شد، آقایان می‌گفتند بهتر است برای حفظ حرمت این افراد صحبت شود که خودشان انصراف دهند. آقای هاشمی هم از همین قبیل بود وقتی دیدیم اجمالاً رأی لازم وجود ندارد، من با برخی از آقایان که می‌دانستم با ایشان ارتباط دارند تماس گرفتم و گفتم اگر می‌شود ایشان خودشان انصراف دهند تا مشکلی هم ایجاد نشود.
هاشمی قبل از اعلام رسمی، از رد صلاحیتش با خبر بود
وی گفت: این افراد هم گفتند بعید است آقای هاشمی این کار را انجام دهند اما باز هم با وی صحبت کردند و در نهایت گفتند که ایشان انصراف نمی‌دهند. وقتی این موضوع در شورای نگهبان مطرح شد، رأی‌گیری نهایی صورت گرفت و وی رأی نداشت. باز هم در این مرحله برخی از آقایان اعضای شورای نگهبان جلسه‌ای داشتند و گفتند اگر می‌شود، قبل از اعلام رسمی نظر شورا، این موضوع به اطلاع ایشان برسد. مساله به بنده واگذار شد، یکی اینکه با آقای لاریجانی (رئیس مجلس) صحبت کردم و گفتم اگر می‌شود شما این مساله را منتقل کنید. یکی هم جناب آقای روحانی بودند که دعوت‌شان کردم که وضعیت خودشان را به ایشان اعلام کردیم و هم خواهش کردیم موضوع را با آقای هاشمی در میان بگذارند. ایشان هم گفتند اگر می‌شود در این مورد تجدید نظری داشته باشید که ما گفتیم امکان این کار وجود ندارد و خواهش کردیم که این پیام را به آقای هاشمی برسانند.
وی ادامه داد: فردای آن روز آقای لاریجانی به دیدار آقای جنتی آمد و گفت به صورت حضوری با آقای هاشمی صحبت کرده و او حاضر به انصراف نیست. آقای روحانی هم به من گفت من هم صحبت کرده‌ام و آقای هاشمی این موضوع را قبول نکرده‌اند که در نهایت ما این موضوع را به صورت رسمی اعلام کردیم.
